Gepubliceerd januari 2022
Aart van Dragt
Op deze wandeling lopen we via het historische centrum van Ridderkerk; de Kerksingel, naar de Lagendijk en bij steken de Vredehof door naar de Blaak. Langs deze oude waterloop, een kreekrestant, wandelen we terug naar het centrum.
De bebouwing rondom de Singelkerk stamt grotendeels uit de 18e eeuw. Maar liefst 14 panden hebben de status van monument! Het herenhuis op nr 27 was de oude pastorie van de Hervormde kerk. We wandelen via de Sint Jorisstraat, de Verlengde kerkweg en de Ridderstraat en komen we bij de Lagendijk. De Lagendijk vormde een belangrijke verbinding tussen de Waaldijk (Rijsoord) en de Ringdijk (Ridderkerk). De dijk uit ca. 1400 scheidt de polders Oud- en Nieuw Reijerwaard. Een deel van de bebouwing herinnert nog aan het agrarische en dorpse verleden. We passeren weer enige monumenten; de huisnummers 101,60,78 en 88 zijn voormalige boerderijen uit de 18e eeuw.
De Singelkerk uit 1448 staat op de plaats van een voorganger uit de elfde eeuw. In 1602 werd de kerksingel aangelegd. Begraven in de kerk zelf was voor behouden aan de gene die het konden betalen. Daar komt het gezegde ‘ Rijke stinkers’ vandaan, want in de kerk was de graflucht soms niet te harden. De andere doden werden begraven rond de kerk. De meest begeerde plekjes waren dichtbij de muur van de kerk op het zuiden. Aan de noordzijde was vaak het ‘ellendigenkerkhof’. Uit het oogpunt van hygiëne werd in 1804 werd het begraven in de bebouwde kom verboden. Daaraan uitvoering geven had nog wat voeten in de aarde maar in 1829 werd de begraafplaats Rusthof (destijds Rustburg geheten) aan de Lagendijk 50 in gebruik genomen.
De begraafplaats Rusthof is in de jaren dertig en zeventig uitgebreid en werd daarmee twee en een half keer zo groot als oorspronkelijk. De ingang werd verplaatst en het prachtige poortgebouw verdween. In 1900 werden er naast de begraafplaats aan de Lagendijk 52-56 personeelswoningen gebouwd voor de doodgraver en de tuinman met een opslagplaats.
In 1949 werd het oorlogsmonument op de Rusthof onthuld. Voor het monument liggen vijf uit Ridderkerk afkomstige militairen begraven die in de meidagen van 1940 gesneuveld zijn. Er werd een plaquette aan toegevoegd voor vijf omgekomen bemanningssleden van een Fokker T-5 die neerstortte bij de Molendijk. Een andere plaquette herinnert aan zeven Ridderkerkse militairen die tijdens de politionele acties omkwamen en in 1991 werd het monument aangevuld met een plaquette ter herinnering aan slachtoffers uit voormalig Nederlands Indië. Er is altijd veel aandacht besteed aan de aankleding van de begraafplaatsen. Ze boden de mogelijk tot een aangename wandeling vooral in een tijd dat er nog weinig openbare parken waren. De Rusthof bezit een collectie oude bomen, een oude lindenlaan, twee enorme rode beuken. De wintergroene taxussen, ceders, cipressen verwijzen naar het eeuwige leven. De aanwezigheid van verschillende soorten treurbomen behoeft geen uitleg.
Aan de Lagendijk 112-114 bevindt zich de in 1954 geopende begraafplaats Vredehof. Ook deze is inmiddels al 3 keer uitgebreid en bijna 3 keer zo groot geworden. Groningse tuinarchitect J. Vroom jr leverde het ontwerp en de eerste beplanting. Na zijn dood in 1958 is de uitbreiding in dezelfde stijl voortgezet. Naast een fraaie vaste plantencollectie bezit de begraafplaats een grote variëteit aan bomen. Ik verbaas me, het lijkt wel een arboretum! Na een bezoek aan de tuin wandelen we via de oostzijde van de begraafplaats naar de Blaak en via deze parksingel terug naar het Koningsplein, de Blaak, Schepenstraat, Kerksteeg, Benedenrijweg naar de Kerksingel.
