In de tweede helft van mei begint de bloei van de vlier. Overal zie je dan hun prachtig roomwitte bloemschermen De heerlijke geur ruik je al van verre, maar niet iedereen vindt de vrij sterke geur aangenaam. Met deze geur trekt hij vele insecten aan en dat is juist de bedoeling. Er zijn een paar soorten vlieren. Het meest zien we de gewone Europese vlier, Sambucus nigra, die overal wil groeien, soms met wel twee meter per jaar en hij kan zo’n 8 meter hoog worden. Hoewel hij zelden wordt aangeplant komt hij overal voor. Daar zorgen de vogels wel voor. Aangetrokken door vitaminerijke bessen zorgen ze onbedoeld voor de verspreiding van de plant. Zelfs in knotwilgen komen we regelmatig een vlier tegen. Omdat hij zoveel voorkomt vinden we hem eigenlijk heel gewoontjes. Maar het is een bijzonder nuttige plant. Alles van de plant is te gebruiken, de bloemen, bessen, bladeren en de takken. Hoewel er vroeger meer gebruik van gemaakt werd dan tegenwoordig.
Enkele voorbeelden:
Van de heerlijk ruikende bloesem is een lekkere limonade te bereiden en zo’n bloemstukje gedoopt in het beslag van een in de pan liggende pannenkoek levert een bijzonder smaakje! Van de bessen werd sap en jam gemaakt die bloed reinigend en rijk aan vitaminen zijn. En iemand die iets pittigers wenst kan vlierbessen wijn of jenever maken De snel groeiende takken worden als ze ouder zijn ruwe stammen. Van binnen zijn ze hol en bevatten merg. Het merg absorbeert olie en vet en is gebruikt voor het schoonmaken van fijne apparatuur en muziekinstrumenten. Ook werd het gebruikt om vlinders op te prikken. Jonge takken leveren zacht hout voor o.a. houtsnijwerk. Je kunt er een ideale flierefluit van maken. Het oude hout is zo hard dat men er kamraden voor molens van maakte en vleespennen. De natuurgeneeskunde gebruikt zelfs verse bladeren als kompressen op open wonden. Om al deze mogelijkheden stond de vlier lang in hoog aanzien.
Maar er schuilen meer krachten in een vlier..
Omdat hij heksen en duivels af kon weren werd hij als beschermer bij waterputten geplant. De Germanen zagen in de vlier de belichaming van vruchtbaarheid en wedergeboorte. Hij waakte bovendien over huis en hof.
Maar het christendom had minder met vlier op. Jezus zou op een kruis van vlierenhout zijn vastgespijkerd. Judas zou zich verhangen hebben aan een vlier. Dit laatste heeft een tastbare herinnering achter gelaten op de vlier, n.l. een violetbruine zwam in de vorm van een schelp. Dit z.g. judasoor komt bijna alleen op een vlier voor.
Natuurlijk bent u niet bijgelovig en ik wil u niet bang maken. Maar om onheil te voorkomen kunt u zich beter verontschuldigen als een u een tak van de vlier tak afsnijdt en als een u vlier passeert neem dan uw hoed af. Hiermee toont u respect want bedenk wel een vlier beschikt over “bijzondere” krachten..
En nu voor mensen die enthousiast zijn geworden voor een vlier:
Om aan een vlier te komen is erg eenvoudig (om er af te komen is een ander verhaal.). Neem in de winter van een lange gladde stengel uit het midden van een stevig stuk eenjarig hout, en steek deze stek diep in de grond. Maak nog een enkele reserve stek en u ziet de stek het volgende jaar uitgroeien en over twee jaar bloeit ook uw vlier.
Tot slot een paar recepten:
Vlierpannenkoek
De zoet geurende vlierbloemschermen zijn heel smakelijk als we ze in stevig pannekoeken beslag dopen en bakken met wat boter of olie. Daarna de bloemscherm verwijderen en u heeft een pannenkoek met een bijzondere smaak!
Vlierbloemenlimonade
Bedek 2 liter verse vlierbloesem met 2 liter water. Voeg een plakje gesneden citroen, 30 gr suiker en een eetlepel (mout of cider) azijn toe. Goed door elkaar roeren en 24 uur laten staan. Laten uitlekken en het vocht 15 minuten zacht koken. Laten afkoelen en in flessen doen. IJskoud serveren.
