Meerkoeten en waterhoentjes

Wie goed oplet kan het gedrag van meerkoetjes en waterhoentjes in de tweede helft van de maand maart zien veranderen.

In de winter zijn dichtbij het water vaak grote groepen meerkoeten op de oever aan het grazen. De vogels zijn gauw zenuwachtig en zoeken dan met z’n allen het water op. De opvallende zwarte vogel met een witte bles op z’n kop (de meerkoet) zien we in de zomer op steeds meer wateren in de stedelijke omgeving. Maar in de winter vormen ze evenals veel andere vogels, die op open wateren leven, grote groepen. Een verklaring die voor dit gedrag gegeven wordt is dat een roofvogel minder snel een aanval al wagen op zo’n grote zwarte kudde.

Het wat kleinere waterhoentje zien we in de winter juist niet in grote groepen. Wel scharrelen er soms enkele bij elkaar rond waar voedsel is te vinden. Het eveneens zwarte beestje met z’n opvallende rode snavel en langs z’n flanken een lichte streep, zit altijd in de buurt van een dichte begroeiing. Bij alarm vertrouwt het dier op een snelle vlucht en verstopt zich in het riet. Mocht dit te ver weg zijn, dan kent het diertje nog een truc. Hij laat zich heel diep in het water zinken, zodat alleen zijn snavel boven water uitsteekt. Het duikbootje komt pas weer boven water als het gevaar geweken is.

Niet alle waterhoentjes brengen het hele jaar bij ons door. Er is in Nederland eens een waterhoen geringd die de volgende dag in de Pyreneeën tegen een trein is gebotst. Een in een dag afgelegde afstand van dertienhonderd kilometer! Ook deze toch vrij schuwe vogel broedt steeds vaker in stedelijke gebieden.

Deze dagen zien we steeds meer meerkoeten die stelletjes vormen. Ze bezetten een territorium. Met veel tumult worden concurrenten gemaand om op te hoepelen. Wie niet snel maakt dat hij uit de buurt komt krijgt met pa meerkoet aan de stok. Mocht het nodig zijn dan helpt moe meerkoet mee. Maar meestal is de indringer snel verdwenen. Die indringer kan ook een eend of andere watervogel zijn want meerkoeten in broedtijd zijn erg op hun privacy gesteld.

Het waterhoentje is daarin tegen altijd een enigszins schuwe vogel die zich in de winter noodgedwongen wat gemakkelijk laat zien als hij zich uit de dekking waagt op zoek naar voedsel maar in de zomer zit het beestje vaak verscholen tussen het riet.