De oprichting van Natuurvereniging Ridderkerk vond plaats door ondertekening op 16 december 1987 van de oprichtingsakte. De doelstelling van de nieuwe vereniging werd als volgt verwoord:
“de bewustmaking van de inwoners van Ridderkerk en omgeving ten aanzien van de natuur en milieu problematiek en het verlenen van diensten welke direct of indirect functioneel kunnen zijn tot behoud en/of herstel van de natuur.”
Met de komst van de nieuwe vereniging kwam in feite een fusie van doelstellingen tot stand, waarna de Stichting Natuurbehoud Ridderkerk (opgericht 17-01-1975) door uitschrijving uit het register van de Kamer van Koophandel werd opgeheven en de Werkgroep Leefbaar Ridderkerk (opgericht 01-12-1977) was opgegaan in de nieuwe vereniging.
Groter werkgebied
In 1988 leek er even concurrentie te komen. Een paar nieuwe natuurgidsen wilde na afloop van hun gidsencursus een nieuwe afdeling van het IVN oprichten. De afdeling IJsselmonde. Na tegenstand van IVN afdeling Rotterdam heeft men dit plan laten varen en kwam men met de Natuurvereniging Ridderkerk in contact om te zien of er een vorm van samenwerking mogelijk was. Daar was het bestuur toebereid. Afgesproken werd dat het bestuur ze zal steunen bij acties om leden te werven op het eiland IJsselmonde. Afspraken werden gemaakt voor lezingen in Barendrecht, H.I. Ambacht en Heerjansdam alsmede een excursie in de Carnisse Grienden. Een en ander moest dienen om te toetsen of er in deze plaatsen genoeg belangstelling bestond voor een natuurvereniging. Het doel dat het bestuur voor ogenstond was de vereniging in een groter gebied werkzaam te laten zijn. Gedacht werd aan een model als de Stichting Natuur- en Vogelwacht Alblasserwaard en organisaties in de Hoekse Waard.
In 1998 laait de het idee om te komen tot een regionale vereniging weer op. Aanleiding was de wens om het logo te veranderen, daartoe werden ideeën gevraagd. Enkele leden vragen om dan ook gelijktijdig de naam te wijzigen. Een stukje uit de reactie van T.D. Macdaniel in het Blad op de voorgestelde naamswijziging: Is het feit dat 25 Barendrechtse burgers, 10 Rotterdammers en 8 welkome natuurvrienden uit andere gemeenten zich bij onze ca. 170 Ridderkerkse leden hebben aangesloten voldoende reden om een andere neutrale naam te kiezen? Het feit dat we in Ridderkerk onze wortels hebben poetsen we daarmee niet weg. Bedrijven koesteren hun naamsbekendheid. De discussie verstomde weer en de naam bleef gehandhaafd. Miranda van de Bosch ontwerpt het vernieuwde logo.
Basiscursus een succes
Toen in 1987 Aart van Dragt en Paul van de Waal en in 1988 Christa Groshart en Erik van Herk hun IVN-natuurgidsen cursus voltooid hadden, organiseerden deze in 1989 en de volgende jaren een hele serie “groencursussen”. Deze vonden zowel in het voorjaar als in het najaar plaats. De toeloop was zo groot dat enkele cursussen dubbel werden gedraaid. D.w.z. dat een zelfde cursus met een interval van 14 dagen, elke week werd gedraaid voor een andere groep. Veel deelnemers van deze basiscursussen werden na afloop van de cursus lid van de vereniging. Deze nieuwe aanwas gaf weer aanleiding om veel excursies te geven en minstens 1 keer per jaar een natuurweekend te organiseren. Niet elke cursus was een succes. De opleiding van schoolgidsen is nooit van de grond gekomen. De animo was helaas onvoldoende om deze te organiseren. Wel is op verzoek van de Werkgroep Natuurbeheer een gidsencursus gegeven door Aart van Dragt
De Natuurvereniging Ridderkerk bloeide als nooit te voren en het aantal leden verdubbelde snel.
Gemini-tuin
In 1989 heeft botanische tuin van de Gemini voor het eerst haar deuren voor publiek geopend. Dit gebeurde nadat het bestuur om hulp was gevraagd met betrekking tot het onderhoud van de Gemini-tuin. De tuin bij het Gemini-college, bedoeld voor het onderwijs, was hoofdzakelijk opgezet door 1 persoon en die groeide het boven het hoofd en moest door ziekte verstek laten gaan. In de daarop volgende jaren hebben vele leden van de vereniging de handen uit de mouwen gestoken om de tuin te onderhouden. In 1989 werd er ook rommelmarkt georganiseerd waarbij plantjes verkocht werden. De samenwerking ging door tot na circa 10 jaar de school de grond nodig had om uit te kunnen breiden.
Milieu
In 1990 werd op de jaarvergadering besloten om de Ridderkerkse situatie m.b.t. de milieuproblematiek op een rijtje te zetten. De daartoe opgerichte milieugroep neemt de taak op zich om in te spelen op plaatselijke milieuproblemen, inventariseren van milieuprogramma’s van politieke partijen en wil werken aan het vergroten van de milieukennis van de groep om te komen tot een gefundeerd standpunt t.a.v. milieuzaken. De nieuwe ploeg kreeg versterking toen de Ruimelijke Ordeningsvisie Ridderkerk werd besproken. Deze visie die voorzag waar de toekomstige bebouwing van Ridderkerk zou komen, leidde tot veel rumoer in de gemeente. De nieuwe werkgroep stelde een brief op aan het college met haar reactie op deze toekomst visie.
Structuur
De toename van leden en activiteiten leidde er in 1991 toe dat de vereniging een nieuwe structuur kreeg;
Hier volgt de indeling van de werkgroepen en hun takenpakket:
1. Werkgroep Publiciteit
Redactie van het Blad
Verzorgen van persberichten
Coördineren van voorlichtings-activiteiten
Externe contacten
2. Werkgroep Educatie
Organiseren en verzorgen van cursussen.
Organiseren en verzorgen van lezingen.
Verzorgen van excursies, lezingen en lesmateriaal voor scholen in Ridderkerk en omgeving.
3. Werkgroep ruimtelijke ordening en milieu (R.O.M.)
Ontwikkeling van een verenigingsstandpunt t.a.v. het milieu in Ridderkerk en omgeving.
Kritisch volgen van milieu en natuurbeleid van de betreffende gemeenten en de rol van de politieke partijen daarin.
Bestudering van specifieke milieuvraagstukken.
4. Werkgroep actief natuurbeheer.
Verzorgen van nestkasten
Onderhoud van de vleermuizentunnel
Inventariseren van flora en fauna
Verrichten van onderhoud aan knotwilgen e.d.
Verrichten van tuinwerk.
5. Werkgroep overige activiteiten
Organiseren van “natuurweekenden”.
Organiseren van tentoonstellingen
Samenstellen van dia-series.
In het volgende jaarverslag zien we dat de vorming van werkgroepen een goede greep is gebleken. Een betere taakverdeling en een bundeling van activiteiten leidde tot een effectievere aanpak van meer activiteiten. (Voorwoord jaarvergadering 1992 van de voorzitter Kjell Nilsen). Wel zijn een aantal werkgroepen onvoldoende bemand.
Een greep uit de activiteiten in 1992:
Tentoonstelling in de Oudheidskamer, 32 excursies, 3 (dia-)lezingen, 2 natuurcursussen. Bovendien werd op verzoek nog een achttal lezingen, excursies voor scholen en verenigingen gehouden. (Tom de Meijer trok naar heinde en verre om op scholen een lezing over vleermuizen te geven.) Aan al die activiteiten namen ruim 1900 leden en niet leden deel. In 1991 waren het er ruim 2000. Het ledenbestand steeg met 30 nieuwe leden tot 153.
In 1993 treedt Kjell Nilsen, die sinds de oprichting voorzitter van Natuurvereniging Ridderkerk was, af. (Kjell was daarvoor sinds 1984 voorzitter van de Werkgroep Leefbaar Ridderkerk) Hij wordt opgevolgd door Ruud Kruk die deze functie 12 jaar (tot 2005) zal uitoefenen. Ook Tom de Meijer en Macdaniel die sinds de oprichting al bestuurslid zijn treden af. Daarnaast stopt Macdaniel met het Blad, de redaktie wordt overgenomen door Dik Dalhuisen. Dik zal de redaktie in 1996 overdragen aan Aart van Dragt. (Tom de Meijer was de eerste redacteur van het Blad.) In 1997 wordt de heer T. D. Macdaniel benoemd tot erelid van Natuurvereniging IJsselmonde omdat hij zich al 25 jaar met natuur en milieu heeft ingezet.In 2014 is de de heer T. D. Macdaniel overleden.
Een van de activiteiten die Ruud Kruk persoonlijk meer dan 10 jaar zal leiden is de zwerfvuil actie. Samen de schooljeugd werd daarbij een stuk van de wijk schoon gemaakt. Met de komst van het NME is daarmee gestopt. De activiteiten voor de hoogste groepen van de basisscholen kregen een vervolg met de jaarlijks georganiseerde Milieuweken.
Beëindiging jacht in de Gorzen
Sinds 1988 is de vereniging met de gemeente in gesprek om de jacht in de Gorzen te beëindigen. Na 1 april 1993 is het recht tot jagen niet meer verlengd omdat door de bebouwing van de polder het Zand de oppervlakte niet meer voldoet aan de wettelijke eis van minimaal 40 hectare terrein.
Educatief centrum
In 1993 vind er overleg met de gemeente plaats over een Educatief centrum, daarnaast worden scholen gepeild of hun belang hebben bij de oprichting van zo’n centrum. Een samenwerking met de gemeenten Barendrecht en Albrandswaard nodig voor een startsubsidie van de provincie, zal door allerlei omstandigheden niet tot stand komen. Maar gelukkig is dan de redding nabij. De leden van de “Tafelronde” houden een actie om geld in te zamelen voor een op te richten Natuur- en Milieu Educatief Centrum. Deze actie leverde in 1995 een bedrag van 55.000 gulden op. Binnen de vereniging werd een projectgroep gevormd die de mogelijkheid van het aantrekken van fondsen bestudeerde. Een van de acties die jarenlang draaide was de muntjesactie. Hierbij werd klein buitenlandsgeld ingezameld, het geen jaarlijks een bedrag van tussen 1800 en 3400 gulden opleverde. Met de komst van euro werd deze inzameling in 2002 gestopt. De royale bijdrage van de Tafelronde leidde tot koortsachtige activiteiten. In een buitengewone ledenvergadering werden een beleidsplan, realisatieplan en een exploitatieplan gepresenteerd. De gedachte is dat het centrum in 1998 zal zijn gerealiseerd. In 1996 werd een samenwerking gezocht met de Dierenbescherming (afdeling Ridderkerk) en de Hondenvereniging om te komen tot een gezamenlijk NME Centrum. In 1997 wordt daartoe de Stichting NME Centrum opgericht. Jan Visser en later ook Teo Hindriks nemen namens de Natuurvereniging IJsselmonde plaats in het Stichtingsbestuur. In 1999 is er weer een buitengewone leden vergadering met het NME als onderwerp. De Tafelronde heeft druk uitgeoefend en eist haar bijdrage terug als er voor 31-12-1999 niets gebeurd. Er zal met de gulle gevers worden gepraat. Bekend wordt gemaakt dat de Dierenbescherming de eigenaar van het gebouw gaat worden. De overige huurders zijn de Natuurvereniging Ridderkerk en de Hondenvereniging. Het heeft te maken met een legaat van wijlen Jaap de Graaf dat de Dierenbescherming voor dit doel kan krijgen. Ook de gemeente draagt met een subsidie aan de realisatie van het gebouw bij. Die avond werden kritische vragen gesteld. Sommige leden bleken bang dat het project voor de vereniging op een financiële ramp zou uitdraaien. Maar uiteindelijk werd unaniem voor doorgaan met het centrum gestemd. Tekeningen en bouwplannen zijn bij de gemeente ingediend, het bestemmingplan moet worden aangepast. De opening wordt verwacht 4 oktober 2000. Die verwachting bleek niet uit te komen. Het werd een jaartje later. De eerste steen werd gelegd op 30 mei 2001 en uiteindelijk kon op dierendag 4 oktober 2001 het NME Centrum officieel haar deuren openen. Nu was gerealiseerd waar de Stichting Natuurbehoud Ridderkerk, 25 jaar daarvoor, al van had gedroomd. Het centrum is open in de middag van 13.00 tot 16.00 uur op woensdag, zaterdag en zondag. U wordt dan ontvangen door gastheren en dames van de Natuurvereniging Ridderkerk.Hoe ging het verder met het Educatief centrum?
Jaarlijks wordt er in samenwerking met de Gemeente Ridderkerk een grote tentoonstelling gehouden. Hieraan zijn de Milieuweken gekoppeld. Schoolklassen van de groepen 6 en 7 van de basisschool voeren binnen en buiten onder begeleiding van vrijwilligers van de Natuurvereniging allerlei opdrachten uit die te maken hebben met natuur en milieu. Het NME wordt vooral in de wintermaanden vaak gebruikt door de Natuurvereniging voor lezingen en curssussen. De werkgroep Educatie organiseert elke maand minstens 1 lezing in de maanden september tot en met maart. Jan Visser zorgt met name dat er altijd een op het seizoen gerichte tentoonstelling is te zien. Toch is de toeloop helaas niet groot op de woensdag, zaterdag en zondagmiddag. Dit tastte de motivatie van de gastheren en dames aan. In de volgende jaren is het groot probleem om voldoende mensen te vinden om het NME op deze middagen open te houden. Steeds vaker komt het voor dat het NME Centrum ivm met ontbreken van een bezetting dicht is. Op woensdag middag zorgen Jan Visser en Herman de Boer-Sap dat het NME open is.
De samenwerking met de Dierenbescherming in de Stichting NME Ridderkerk loopt steeds stroever. In 2005 hebben de Dierenbescherming en de Hondenvereniging zich aangesloten bij de Dierenbescherming Rijnmond. Ook het dagelijks bestuur van het NME sloot zich daarbij aan. De natuurvereniging stelt zich neutraal op en heeft zich als vereniging niet aangesloten. De Dierenbescherming wil ook het NME Centrum onder brengen in Stichting NME Rijnmond. Dit stuit op problemen bij de natuurvereniging. Had de Natuurvereniging Ridderkerk nog een derde stem in de Stichting, in de nieuwe Stichting NME Rijnmond zou ze geen stem meer hebben.
Ook wordt de aangekondigde komst van het Knaagdierencentrum dat de Dierenbescherming Rijnmond in het Reyerpark wil bouwen door de ledenvergadering van 2006 kritisch ontvangen. De kritische houding van de NR heeft invloed op de samenwerking. In het jaarverslag van 2007 lezen we dat: “De problematiek rondom de samenwerking met Stichting NME Ridderkerk heeft het bestuur veel energie gekost ten koste van andere belangrijke bestuurstaken. De problematiek speelt niet alleen rond de omzetting van de Stichting NME Ridderkerk naar NME Rijnmond, maar ook rond het insectenhotel, het knaagdierencentrum, huurkosten en financien van de Stichting NME Ridderkerk. ” Een club van wijze mannen (Ton Elzerman en Aad de Boer) zal uitkomst moeten bieden. Tijdens de jaarvergadering van 2008 worden de resultaten van de “club van wijze mannen” gepresenteerd. “Er bestaat een fundamenteel verschil van inzicht over de koers van de Stichting NME Ridderkerk en de Natuurvereniging Ridderkerk anderzijds.” Aanbevolen wordt dat de NR een beleidsplan schrijft met haar visie en ambities en wat de rol van het NME (en de Stichting) daarbij moet zijn. Het bestuur zou daarna moeten overwegen of zij geen “echte” huurder van het NME Centrum wil worden. Op 18 september 2008 is er een extra ledenvergadering. De leden uiten de wens dat de NR uit de Stichting NME Ridderkerk stapt. Dat de NR huurder wordt van het NME Centrum. Het bestuur komt met de Stichting NME Ridderkerk/Rijnmond met een vergelijk dat in de Algemene Ledenvergadering van 2009 wordt goedgekeurd. Sindsdien is Natuurvereniging Ridderkerk een “gewone gebruiker” van het NME Centrum.
Ledental
Het aantal leden bedroeg bij de oprichting van de Natuurvereniging Ridderkerk in 1987 nog 69 leden, de vereniging groeide sterk en in 1990 was dit aantal gegroeid tot 138. In 1994 werd het aantal van 200 leden overschreden. Daarna stagneerde de groei enigszins en in het jaar 2000 telde de vereniging 220 leden. Na de komst van het NME in 2001 kwam er weer een flinke toename van nieuwe leden om in 2005 de grens van 300 leden te naderen.
Uit een inventarisatie van de herkomst van de leden blijkt dat
in het Centrum van Ridderkerk (postcode 2981) 9 leden wonen.
In West (postcode 2982) 42 leden.
In Slikkerveer (postcode 2983) 48 leden.
In ’t Zand (postcode 2984) 13 leden.
In Oost (postcode 2985) 15 leden.
In Drievliet (postcode 2986) 39 leden.
In Bolnes (postcode 2987) 43 leden.
In Rijsoord (postcode 2988) 13 leden.
In Oostendam (postcode 2989) 1 lid,
en in Barendrecht wonen 30 leden.
Van onze 298 leden in 2006 zijn er 79 al minstens 15 jaar lid. Van de 79 zijn er 28 al minstens 20 jaar lid en van die 28 zijn er 16 al minstens 25 jaar lid.
Ook in de daarop volgende jaren blijft het ledental ongeveer gelijk. In 2009 zijn er 295 leden.
(Stedelijk) Waterplan Ridderkerk
1994 startte het project Stedelijk Water van de gemeente Ridderkerk waarin de natuurvereniging participeerde (Ruud Kruk en Christa Groshart). Het doel van het Stedelijk Waterplan was om tezamen met de Gemeente Ridderkerk, Waterschap IJsselmonde, Zuiveringsschap Hollandse Eilanden en Waarden te komen tot verbetering van de kwaliteit van het oppervlakte water en te onderzoeken of bestaande watergangen konden worden voorzien van natuurvriendelijke oevers in het stedelijk gebied van Ridderkerk. Hiertoe werden verschillende werkzaamheden uitgevoerd. Het graven van bezinkvijvers in Donkersloot en bij de Randweg/Beneden-rijweg, het verwijderen of verplaatsen van riooloverstorten, het bouwen van bergbezinkbassins heeft de kwaliteit van het oppervlakte-water sterk verbeterd. Ook werden verschillende stuwen geplaatst of aangepast en de stroomrichting gewijzigd in een gedeelte van de Blaakwetering. Op 18 oktober 2001 werd door alle partijen die aan het Project Stedelijk Water meewerken op basis van resultaten van de succesvolle samenwerking in het project besloten hieraan een vervolg te geven. De laatste werkzaamheden van het Stedelijk Waterplan zijn in 2003 afgerond. Na onderzoek in de afgelopen zomer bleek, dat het water in Ridderkerk over het algemeen van goede kwaliteit was. Toch heeft de verbetering van de flora en fauna nog niet het niveau bereikt dat verwacht kon worden. In 2004 gingen de werkgroepen aan de slag om gebleken knelpunten alsnog te verhelpen. Er zijn voorzieningen gekomen zoals bezinkvijvers, er is van alles gedaan aan de oevers. In 2008 meldt Ruud Kruk dat het plan is afgesloten. Er zal worden gewerkt aan een nieuw (Tweede) Waterplan, rekeninghoudend met de Europese richtlijnen.
Vogelwerkgroep
Op 6 maart 1995 werd de vogelwerkgroep officieel opgericht als afzonderlijke werkgroep binnen Natuurvereniging Ridderkerk. Hiermee wordt de vogelwerkgroep de vijfde werkgroep want de werkgroep “overige activiteiten” is nooit goed van de grond gekomen. Het werd meteen de werkgroep met de meeste leden. De werkgroep heeft dan ook al een vol programma. Wintervogeltelling (voor het vijfde jaar), Broedvogelmonitoring, Nestkasten onderhoud, Excursies, Gierzwaluwenprojekt en ook heeft inmiddels een aantal malen met groot succes een vogelcursus gegeven.
Boekjes
Vanaf 1994 verschijnen er jaarlijks enkele boekjes geschreven door Aart van Dragt die tegen een vergoeding op excursies kunnen worden verkregen. * Groengebieden in Ridderkerk
* Natuurgebieden in de regio
* Parken in Rotterdam
* Bomenwandeling Bolnes
* Voorjaar en zomerwandeling in de Ridderkerkse griend
* Herfst en winterwandeling in de Ridderkerkse griend
* Voorjaar en zomerwandeling in het Gorzenpark
* Herfst en winterwandeling in het Gorzenpark
* Een wandeling voor elk seizoen in het Donckse bos.
De meeste boekjes zijn op de website www.natuurvereniging-ridderkerk.nl te raadplegen.
Nieuwe bestuursstructuur
In 1997 wordt besloten om te komen tot een nieuwe structuur.
Het bestuur wordt opgedeeld in een dagelijks bestuur en een algemeen bestuur. Het algemeen bestuur zal bestaan uit dagelijks bestuur en de coördinatoren van de diverse werkgroepen. Het voordeel is dat het algemeen bestuur beter geïnformeerd wordt wat er zich binnen de groepen afspeelt. De bezetting van de vertegenwoordigers van de werkgroepen werd een steeds groter probleem. In de loop der jaren komt steeds vaker voor dat een lid van het dagelijks bestuur meerdere werkgroepen vertegenwoordigd.
Werkgroep Ruimtelijke Ordening en Milieu
Talrijke plannen op gebied van ruimtelijke ordening en milieu werden becommentarieerd. In 1998 overleed D. de Grave en met hem raakte de werkgroep een waardevolle kracht met veel kennis en kunde kwijt. Daarmee leek ook het elan van de werkgroep verloren te zijn gegaan. Op papier bestond de werkgroep nog wel maar ze kwam daarna nauwelijks nog bij elkaar. Misschien ook omdat een deel van de taken werden overgenomen door het Platform Duurzame Ontwikkeling. De gemeente wil in haar streven naar Duurzaamheid voeling houden met de samenleving. In P.D.O. zitten vertegenwoordigers van diverse belangengroepen. Zij hebben een Lokale Agenda opgezet met diverse actiepunten; zoals stimuleren milieuzorg bij ondernemingen, milieu in de wijk, convenant duurzaam bouwen, vervoerplannen bedrijven (en dienstfietsen voor de gemeente), starten van ecoteams, planten biologische bloembollen, etc, etc. De voorzitter van de werkgroep ROM (Timo Koomen) vertegenwoordigt de Natuurvereniging Ridderkerk jarenlang daarbij. In 2000 komen daar Ruud Kruk en Teo Hindriks bij die daarvoor in de werkgroep NME zaten. Die wordt opgeheven en de taken samengevoegd met P.D.O.
Werkgroep Natuurbeheer
Al jarenlang is in deze werkgroep een vrij constante groep van personen actief. Planten worden geïnventariseerd in Gorzengebied, op verzoek van het Recreatieschap in het Oosterpark later op verzoek van het Waterschap bij de inlaatvijvers en Blaakwetering worden geïnventariseerd op (oever en water-)planten. Naast flora worden vlinders en libellen geïnventariseerd. De resultaten van de vlinderinventarisaties worden door Lia Herwig aan de Vlinderstichting door gegeven. De gemeente en het waterschap krijgen de resultaten van de planteninventarisaties. Ze kunnen daarmee hun voordeel doen bij het beheer.
Vlindertuin
honderden planten aangeplant
Een grote cheque (€ 12.000) van de Rotary Ridderkerk aan de Stichting NME heeft het mogelijk gemaakt om bij het NME-Centrum De Groene Draak een vlindertuin aan te leggen. Het eerste jaar (2003) was de vlindertuin nog niet direct het succes dat veel mensen ervan verwacht hadden. Hoewel we toch moeten constateren, dat er minimaal 14 soorten vlinders zijn waargenomen, waarvan een aantal zoals de argusvlinder, tot in oktober te zien waren. Het jaar daarop werden op 31 maart 2004 honderden vaste plantjes geplant die al in het eerste jaar voor ware bloemenzee zorgde. Ook waren er dat jaar weer een paar nieuwe vlindersoorten te zien. In de daarop volgende jaren ontwikkelde de tuin zich verder. Het gezamenlijk beheren door vrijwilligers van de NR verliep niet na wens. Van 2007 tot 2010 werd de tuin onderhouden door Aart van Dragt. In dat jaar is Aart gestopt ivm onenigheid met de eigenaar de Dierenbescherming over de plaatsing van een weerstation in de vlindertuin Het aantal vlindersoorten schommelt tussen de elf en de veertien per jaar.
Website
In navolging van de Vogelwerkgroep is de Natuurvereniging Ridderkerk in 2003 ook het internet opgegaan. Het aantal pagina’s groeide snel, evenals de bezoekersaantallen. Waren dat er in januari 2004 nog 18 per dag in november 2004 was het aantal boven de 80 gestegen. In 2009 ligt het gemiddelde op 400 bezoekers per dag! Bijna dagelijks komen reacties van bezoekers binnen die door onze “webmaster” Aart van Dragt worden beantwoord. Regelmatig worden aanmeldingen van nieuwe leden via de website ontvangen.
Combinatie
Op 18 februari 1999 verscheen de eerste van een hele reeks artikelen in de Combinatie. Hierbij werd vaak gebruik gemaakt van artikelen die al in het Blad waren verschenen. Deze wekelijkse verschijning komt de naamsbekendheid ten goede. En op deze wijze doet de Natuurvereniging Ridderkerk ook aan voorlichting van de lezers van de Combinatie. Het 250 ste artikel verscheen op 8 september 2004 in de Combinatie. Na 10 jaar stond in 1 februari 2009 de teller op 431 artikelen.
Voorzitters
voorzitter Ruud Kruk
Toen Ruud Kruk in 2005 als voorzitter aftrad kreeg hij niet gelijk een opvolger. De vereniging kende een drie jaar durende “voorzitterloos” tijdperk. Pas in 2008 trad Ad Wennekes aan als voorzitter en functie die hij slechts goed een jaar heeft uitgeoefend.
Verharde wegen door de Ridderkerkse griend
griendpad
Begin 2009 werd geconstateerd dat door de Ridderkerkse griend twee met puin verharde paden waren aangelegd waardoor de ecologische en cultuurhistorische waarde van de griend ernstig is aangetast. De NR reageerde hierop met een brief aan B&W waarop werd aangedrongen op herstel van de oorspronkelijke natuurwaarden. Hierna zijn er twee gesprekken met de wethouder geweest. De wethouder heeft zijn plannen in brief aan de NR uit een gezet. De plannen omvatten het groen aankleden van de paden en herstellen van de waterverbindingen. Tijdens een extra ledenvergadering werden deze plannen besproken en afgewezen. De paden moesten weg en er wordt voorgesteld om een onafhankelijke organisatie te laten onderzoeken hoe het griend beheert zou moeten worden. Deze reactie wordt aan de wethouder, de politieke partijen en de Combinatie gezonden. De voorzitter Ad Wennekes en bestuurslid Dick Horters konden zich hiermee niet verenigingen en traden uit het bestuur.Halverwege 2010 zijn de kruitdampen opgetrokken en maken we de volgende evaluatie:
In december 2008 zijn in opdracht van de gemeente in de Ridderkerkse grienden twee beheerpaden met een gezamenlijke lengte van ruim 300 meter en een breedte van 3 meter aangelegd, hiervoor zijn ca. 600 wilgen gekapt en afgevoerd. Een deel van het pad ligt over een belangrijke groeiplaats van spindotters. Doel van de paden is om verder de griend in te kunnen rijden met de versnippermachine en de mogelijkheid te hebben op griendhout tijdelijk op te slaan.Het duurde even voor natuurliefhebbers aan de bel trokken maar toen stonden de leden van de NR dan ook op de barricaden. Natuur en cultuurhistorische waarden waren geschaad, wetten overtreden, vergunningen niet aangevraagd. Er volgden; gesprekken met de wethouder, extra ledenvergaderingen, bestuursleden die aftraden. De Algemene Inspectie Dienst werd door ons ingeschakeld ivm overtreden van de Flora en Faunawet. Enkele bestuursleden en de wethouder werden gehoord.De inspectie dienst van LNV heeft aangegeven dat een beoordeling van de mogelijke effecten op de natuurwaarden alsnog nodig is. De gemeente Ridderkerk heeft daarop besloten deze effecten nader te laten onderzoeken en gelijktijdig om een advies voor het beheer van de griend te vragen aan het onafhankelijk adviesburau Waardenburg.Eind februari komt het bureau met een rapport. Bij de samenstelling van het rapport is gebruik gemaakt van de inventarisatie gegevens en de in februari gereed gekomen visie op de griend van de Natuurvereniging Ridderkerk. Voor een ieder die geinteresseerd is in de grienden is het lezen van het rapport aan te bevelen. Er zijn veel zaken op een rijtje gezet. Een beschrijving van de Ridderkerkse griend, de griendcultuur in Nederland. Hoe bijzonder de Ridderkerse griend is met zijn getijdewerking en daarmee kenmerkende en bijzondere natuurwaarden. Het blijkt dat er in Nederland maar 5 getijdegrienden zijn die groter zijn dan 5 hectare en daarbij is het Ridderkerkse griend! Het rapport noemt het “pareltjes van cultuur en natuur, zeer waardevol”.
De schade door vernietiging van het groeigebied van de spindotters werd berekend op 1,5 – 2%. Hierbij is uitgegaan van de ruimte die de paden innemen. Ongepast, maar de instandhouding komt niet in gevaar.Natuurlijk is ook het huidige beheer beschreven. Van 1975 tot 2001 werd het griendhout ter plekke verstookt . In 2001, 2002 en 2007 werd het griendhout verkocht. Van 2003 tot en met 2006 werd het hout op rillen op de akkers achter gelaten met het effect dat akkers hoger komen te liggen, kiemplanten niet meer kunnen ontkiemen en andere planten verstikken en de sloten vol dood hout liggen. Daarna is het hout versnipperd en afgevoerd om te worden benut voor biobrandstof. Voor de toekomst ziet het bureau mogelijkheden voor de verkoop van het griendhout. En als eerste positief effect valt te melden dat dit de afgelopen winter al is gebeurd. Door de nieuwe paden was dit griendhout eenvoudiger te verzamelen en af te voeren.Een ander effect was dat bij Zuid-Hollands Landschap informatie werd ingewonnen en dat de gemeente per 1 januari 2011 het beheer van de griend heeft overgedragen aan het Zuid-Hollands landschap. De organisatie heeft meerdere grienden in beheer en kent de afzetmarkt voor griendhout goed en heeft toegang tot beheersubsidies. Het is wel de bedoeling dat Drechtwerken bij het uitvoeren van het beheer te blijven betrekken. Het Zuid Hollands Landschap wordt ook de toekomstige beheerder van de Crezeepolder. Als dit gebied in 2013 wordt ontpolderd, krijgt de organisatie in een keer een flink aaneengesloten gebied in beheer.Een ander advies is om achter in de griend een groter gebied te laten verwilderen zodat dit een rustgebied wordt. Hiervan kan de bever mogelijk profiteren. (In januari 2011 is een burcht in de griend gevonden die bewoond wordt door twee bevers.) Als compensatie wordt dan een bijna even groot stuk verwilderd griend in het voorste stuk weer in cultuur genomen. Hierdoor staat een noordelijk deel waar de griend in cultuur wordt gehouden en zuidelijk deel dat zich zal ontwikkelen tot een vloedbos.Door de aanleg van de beheerpaden en verwaarlozing, ontwaterden greppels en sloten niet goed meer, wat funest is voor de kenmerkende natuurwaarden (zoals het voorkomen van spindotters) in het getijdegriend. Al in de winter van 2010 is dit grondig aangepakt.Alle terechte gemaakte ophef heeft een aantal positieve gevolgen gehad. Dienst Regelingen heeft de als nog aangevraagde vergunningen geweigerd, omdat het niet kan zijn dat gemaakte overtredingen achteraf niet kunnen worden gelegaliseerd. Dienst landelijk Gebied ziet echter geen aanleiding om te adviseren de aangelegde paden te verwijderen en het griend inde oude staat te herstellen omdat de instandhouding niet in geding is.
Het griend heeft een nieuwe beheerder, het Zuid-Holland landschap.
De hydrologie van het gebied is verbeterd.
Door gebruik te maken van de beheerpaden zijn de toekomstige beheerkosten lager, de arbeidsomstandigheden beter. Deze omstandigheden kunnen er voor zorgen dat het griend beter wordt beheerd wat van groot belang is voor het duurzaam voortbestaan van de griend met zijn bijzondere planten en dierenleven. Het rapport heeft de griend weer op de kaart gezet.
Feest
tentoonstelling
In 2012 werd het 25 jarig bestaan van de natuurvereniging gevierd. Dat begon met een jubileum tentoonstelling in de Centrale Bibliotheek van Ridderkerk van begin augustus tot half september. Het werd een fototentoonstelling over het belangrijkste natuurgebied van de gemeente het Gorzengriend. Want zoals de al veertig jarige historie van de natuurbescherming in Ridderkerk blijkt zijn de grienden nauw verbonden met de wortels van onze vereniging. Dat verhaal werd op deze fototentoonstelling verteld.
Natuurmarkt
natuurmarkt
Op 1 september vierden we ons jubileum op grootse wijze met een natuurmarkt aangevuld met een excursieprogramma, doe het zelf excursie en een fietspuzzeltocht. Gezegend door het mooie weer en vooral dankzij de inzet van veel leden kunnen we spreken van een zeer geslaagde dag.
We hebben vele in natuur geïnteresseerde mensen getrokken. Veel kinderen deden aan aangeboden activiteiten mee; nestkastjes timmeren, vlinderlokkers en insectenhotels maken of waterdiertjes scheppen.
Rondom de Roofvogelshow gehouden ter gelegenheid van de Wijkwestdag kwamen veel mensen een kijkje nemen die anders niet met onze vereniging zouden hebben kennis gemaakt. We hebben ons uitstekend gepresenteerd. De dag leverde vijf nieuwe leden op.
Samen hebben we laten zien wat we kunnen en we hebben er zelf veel lol aan beleefd. Kortom we kunnen terug zien een bijzonder geslaagde dag!
Ooievaarsnest geschonken
Ooievaarsnest
Eveneens ter gelegenheid haar 25 jarig bestaan heeft de Natuurvereniging Ridderkerk het park van Huys ten Donck met een ooievaarsnest kunnen verrijken. Op 2 oktober 2012 werd het ooievaarsnest officieel aan jonkvrouw Catharina Groeninx van Zoelen overgedragen. Het nest is bekostigd met gelden die de Natuurvereniging Ridderkerk onder haar leden heeft ingezameld ter gelegenheid van haar 25 jarig bestaan. In de jaren zestig van de vorige eeuw was de nestpaal verdwenen. De paal werd al een aantal jaren niet meer door de ooievaars gebruikt.
Sinds 2010 zwierven het voorjaar ooievaars rond het Donckse Bos. De directe omgeving, waar bouwland plaats heeft gemaakt voor grasland, is aantrekkelijker geworden voor deze op wormen, kikkers en emelten speurende vadertje langbeen. We hopen op een spoedige terug keer van deze broedvogel die zo lang op het eiland IJsselmonde heeft ontbroken.
Jaarverslag 2013 van het bestuur van de Natuurvereniging Ridderkerk
We kijken als bestuur positief terug op het jaar 2013. Ondanks een pessimistische teneur in de maatschappij met economische teruggang, reorganisaties en bezuinigingen op het gebied van natuurorganisaties en -beheer, heeft de Natuurvereniging zich onveranderd actief getoond.
Dankzij diverse actieve leden kon gedurende het jaar een afwisselend activiteitenprogramma worden georganiseerd. Het bestuur wil bij deze iedereen bedanken voor zijn of haar inzet voor de Natuurvereniging in 2013!
Met het oog op de doelstellingen uit het Beleidsplan 2012-2016 hebben we wisselend succes behaald in 2013. De oprichting van een Jeugdwerkgroep en een Werkgroep Natuurbeheer lijken een stapje dichterbij gekomen te zijn. Op beide vlakken hebben we in 2013 met een vaste groep mensen succesvolle activiteiten georganiseerd. Deze activiteiten vallen nu nog onder de Werkgroep Educatie, maar zouden op korte termijn tot afzonderlijke werkgroepen kunnen leiden. Het aantal leden is helaas licht afgenomen tot 272. Dit is de voortzetting van een langer lopende, licht negatieve trend. In 2014 hopen we deze trend om te buigen tot een stijging. De financiën laten een positief saldo aan het einde van het jaar zien. We staan er dan ook eind 2013 financieel gezond voor.
In maart mochten we een nieuw bestuurslid verwelkomen. Met John Schepers is de vereniging een gemotiveerd bestuurslid rijker. Bovendien biedt de in Barendrecht wonende John een mogelijkheid voor onze vereniging om binnen die gemeente meer bekendheid te krijgen. Daarnaast vond ondergetekende de tijd rijp om de taak als voorzitter op zich te nemen. Na enkele jaren mee te hebben gedraaid als bestuurslid namens de vogelwerkgroep, besloot ik om in te gaan op de uitnodiging om voorzitter te worden.
Het bestuur is gedurende het jaar 10x bij elkaar gekomen om te vergaderen.
De Natuurvereniging heeft nadrukkelijk de dialoog en samenwerking met externe partijen opgezocht. Vanwege de bezuinigingen zoeken gebiedsbeherende organisaties steeds meer de samenwerking met vrijwilligersorganisaties op. De (half-)jaarlijkse overleggen met het Natuur- & Recreatieschap IJsselmonde, Het Zuid-Hollands Landschap en de gemeente Ridderkerk zijn in 2013 voortgezet. Met de Stichting NME is helaas geen overleg. We hopen dat dit in 2014 weer opgepakt wordt door de stichting. Verder zijn nauwere contacten gezocht met natuurclubs uit omringende gebieden, zoals Stichting Natuur- en Landschap Zwijndrechtse Waard, KNNV Drechtsteden en de Vrienden van de Carnisse Grienden.
Conclusie
Wie bovenstaande zaken op zich inlaat werken kan niet anders concluderen dat de vereniging hard werkt aan haar doelstelling:
“de bewustmaking van de inwoners van Ridderkerk en omgeving ten aanzien van de natuur en milieu problematiek en het verlenen van diensten welke direct of indirect functioneel kunnen zijn tot behoud en/of herstel van de natuur.”
Einde van de naam Natuurvereniging Ridderkerk
De Natuurvereniging gaat met zijn tijd mee
Sander Elzerman is sinds 2013 voorzitter van Natuurvereniging Ridderkerk en richt zich in het Blad 2014 nr 1 tot de leden:
Onze voorzitter :
Inmiddels bestaat de Natuurvereniging al meer dan 25 jaar. Ontstaan uit de samenvoeging van actiegroepen voor het behoud van het Gorzenmeertje is de vereniging geworden tot wat het nu is. In de loop der jaren heeft de vereniging niet stil gestaan. Net als alle natuurverschijnselen is het totaalplaatje stabiel, maar als je verder inzoomt zie je dat er continu beweging is. Onderzoek bij micro-organismen heeft aangetoond dat zelfs in geheel stabiele situaties er constant dynamiek heerst. Over de lange termijn waren de verhoudingen tussen de soorten stabiel, maar op de korte termijn hadden afwisselend de ene of andere soort de overhand. Om als organisatie bestaansrecht te behouden moet je ook meegaan met de omgeving. Zeker bij een vereniging als de onze is dat het geval. De behoefte van u als lid varieert immers gedurende de tijd. Dit komt door wisselingen in het ledenbestand, maar ook door ontwikkelingen in de omgeving. Die vragen soms een aanpassing om de doelstellingen, die je als vereniging gesteld hebt, te kunnen blijven nastreven.
Toen de Natuurvereniging werd opgericht veranderde de aanpak en doelstellingen enigszins. Van actiegroep werd de visie verbreed met een educatieve rol. Niet alleen opkomen voor het behoud van de natuur, maar ook mensen informeren over hun omgeving. Excursies werden georganiseerd, cursussen werden gegeven en belangstellenden konden lezingen volgen. Allemaal met als doel om mensen meer bewust te maken van de natuur. Om mensen enthousiast te maken over hun omgeving is het niet alleen nodig om uit te leggen hoe de natuur er uit ziet, maar ook wat er in hun eigen omgeving te zien is. Daarom werden dan ook al snel monitoringprojecten opgestart. Gedurende de winter werden watervogels en in het voorjaar de broedvogels geteld. Op verschillende plekken werden planten geïnventariseerd. Telroutes voor dagvlinders en libellen werden opgestart. Alles met als doel om te onderzoeken welke soorten er in Ridderkerk voorkomen en wat de ontwikkelingen zijn.
Het aantal actieve leden is in de loop der jaren gegroeid. Niet alleen in aantal, maar ook in spreiding over de disciplines en over een grotere regio. In samenloop met deze ontwikkeling zijn ook leden uit andere gemeentes lid geworden van onze vereniging. Een kwart van de 272 leden komt van de dag uit een andere plaats dan Ridderkerk. De Natuurvereniging is inmiddels actief op een groot deel van het eiland IJsselmonde.
Daarnaast vragen steeds meer organisaties naar onze kennis. Er is inmiddels regelmatig overleg met gebiedsbeherende instanties, zoals het Natuur- & Recreatieschap IJsselmonde en Het Zuid-Hollands Landschap. Daarbij strekken de vragen zich uit van de Gorzengriend tot de Sophiapolder tot de Carnisse Grienden. Dankzij onze inventarisaties in deze gebieden kunnen wij een getrouw beeld schetsen van de situatie. We moeten alleen wel vaak uitleggen dat we niet alleen in Ridderkerk actief zijn.
Het actievoeren zit ook nog steeds in de Natuurvereniging. Zo hebben we bijvoorbeeld het afgelopen jaar met succes de ontheffingen voor de jacht op Vossen en de inzet van een Steenarend bij de ganzenjacht aangevochten. Dit was mogelijk, omdat beide voorbeelden betrekking hadden op het gebied waarbinnen de gemeente Ridderkerk lag. Voor ontheffingen of ruimtelijke plannen buiten de gemeente kunnen onze statuten echter als ontoereikend beoordeeld worden. Gezien onze activiteiten verspreidt over het eiland IJsselmonde en het aandeel van de leden dat uit deze regio komt willen we echter wel de natuurbelangen buiten de gemeente Ridderkerk kunnen behartigen. Denk bijvoorbeeld aan de plannen voor windmolens in Barendrecht of de ontwikkeling bij het Buytenland van Rhoon.
In het licht van deze ontwikkelingen heeft het bestuur besloten om een voorstel te doen voor een nieuwe naam van de vereniging. Een naam die beter de lading dekt. We doen namelijk veel meer dan we denken. En dat mogen we laten blijken. Het zal een positieve uitstraling hebben op andere organisaties waar we mee te maken hebben. Bovendien voelen hopelijk ook meer mensen zich hierdoor betrokken bij onze vereniging, zodat we verder kunnen groeien. We hebben een naam gekozen die dicht bij onze oorsprong ligt, maar toch laat zien waar we voor staan. Tijdens de komende Algemene Ledenvergadering wil het bestuur aan u voorleggen om de naam te wijzigen in: Natuurvereniging IJsselmonde.
Natuurvereniging Ridderkerk heet voortaan Natuurvereniging IJsselmonde!
Foto Jaap Nispeling: ALV 6 mrt 2014
Op donderdag 6 maart nam de algemene ledenvergadering het historische besluit om de naam Natuurvereniging Ridderkerk, die sinds 1987 wordt gevoerd, te wijzigen in Natuurvereniging IJsselmonde. In de loop der jaren is de blik verbreed naar het eiland IJsselmonde , een groeiend aantal leden komt van buiten Ridderkerk. Inventarisaties, monitoringsroutes en overleggen met gebiedsbeheerders beperken zich allang niet meer tot de gemeente Ridderkerk. De vereniging is ook betrokken bij inspraak op ruimtelijke plannen en ontheffingen en die overschrijden de gemeentegrenzen. De naamswijziging die door het bestuur werd voorgesteld kreeg een grote meerderheid van stemmen.
