Hulst

Heel veel mensen halen rond Kerst hulst (Ilex aquifolium) in huis, een al eeuwenoud gebruik. Hulst zou het huis beschermen want de scherpe stekels aan de bladeren zouden heksen, demonen en boze geesten prikken en afweren. Maar ook zonder deze wetenschap is hulst in deze tijd van het jaar als altijd groene heester een opvallende plant.

Hulst is tweehuizig, dat wil zeggen er is een mannelijke en een vrouwelijke plant nodig om bessen te krijgen. De vrouwelijke plant tooit uiteraard de opvallende bessen. De rode (soms gele) bessen zijn rijp in december en een lekkernij voor de vogels, wat jammer is voor ons, want dat felle rood bij de diep groene bladeren is prachtig om te zien. De bessen bevatten gifstoffen waarvan de mens gaat braken. Een vogel heeft een zeer snelle spijsvertering en heeft de bessen nadat de vlezige bestandsdelen zijn verteerd al  al uitgepoept voor de giftige stoffen die in het zaad zitten vrijkomen. De zaden worden op deze wijze voorzien met een laagje meststoffen ver van de moederhulst verspreid.

Een vrijstaande struik kan wel 15 – 20 meter hoog worden met een stamomvang van 150 cm. Als u een grote struik ziet staan moet u eens op het volgende letten , meestal zijn de bladeren aan bovenste takken nauwelijks gestekeld in tegenstelling tot de bladeren aan onderste takken. Een verklaring zou zijn dat de plant zich alleen onderaan tegen vraatzuchtige dieren behoefde te beschermen. Hoger reiken deze dieren niet, dus kan de plant de moeite besparen om hogerop stekels te vormen.

Vroeger werden hulsttakken gebruikt om de schoorsteen mee te vegen of het werd tussen de hammen gehangen. Al verdorren de blaadjes, de takken behouden hun uiterst scherpe punten, zodat de ratten en muizen zich wel bedachten voor zij zich aan de hammen vergrepen. De onderste schil van de takken bevat een kleverige stof waarmee vroeger de lijmstokjes werden ingesmeerd om zangvogeltjes te vangen. Het harde hout werd gebruikt voor knuppels voor veedrijvers en voor handgrepen van bijvoorbeeld zwepen. Ook de meubelmakers konden het goed gebruiken voor snij- en inlegwerk. omdat het hout licht van kleur is. Dat geeft een mooi effect met eiken of beukenhout.

Het blad met doornen en rode bes wordt associeert met de doornenkroon van Jezus. Zo komen we toch weer bij de persoon terecht wiens geboorte deze dagen gevierd wordt.