Een van de aardigste herfstverschijnselen is de herfstvakantie
Aart van Dragt
In de herfstvakantie heb je goed de tijd om op de herfstverschijnselen te letten. Evenals duizenden anderen zocht ik de parken en bossen op om van deze natuurverschijnselen te genieten.
Let eens op de paddenstoelen. Wat een enorme soorten rijkdom. In alle kleuren, vormen en maten stonden ze te pronken. Veel hele en gedeeltelijke heksenkringen heb ik gezien. Ook de toename van dood hout in het bos vergroot het aantal soorten paddenstoelen in het bos.
En dan de massa’s eikels, beukennootjes en kastanjers. Die worden deze dagen massaal door mens en dier verzameld. Het aantal vruchten en zaden is dit jaar zo overweldigend omdat er dit voorjaar geen nachtvorst is geweest en dankzij de vochtige zomer konden bomen en struiken voldoende voedsel aanvoeren om ze te laten uitgroeien. Bomen zoals eiken en beuken hebben eens in de 5 tot 7 jaar voldoende energie verzameld om massaal zaden te produceren. Als een enkele boom massaal zaden produceert is dat vaak een teken dat de boom stervende is en nog voor nageslacht wil zorgen. Reserves voor een volgend jaar behoeven dan niet meer opgeslagen te worden.
Omdat er deze herfst nog geen nachtvorsten geweest zijn zit er nog veel bladeren aan de bomen en struiken. Want de bomen laten niet voor hun lol hen bladeren vallen. Dat zou een verspilling betekenen en in de natuur wordt niets verspild. De meeste loofbomen laten hun bladeren vallen omdat het noodzakelijk is de winter te kunnen overleven. Want als de grond erg koud of bevroren is, kunnen de boomwortels geen vocht meer opnemen. De bomen zouden verdrogen want ze verdampen veel vocht d.m.v. hun bladeren. Het alternatief is dus: weg met dat vocht verspillende blad. Dit proces wordt beïnvloed door de temperatuur, die langzaam maar zeker daalt en doordat het aantal uren daglicht terugloopt. Dan gaat de boom maatregelen nemen door ervoor te zorgen dat alle voedingsstoffen uit het blad terugstromen naar de stam, waar ze worden opgeslagen. Dan vormt zich langzaam een kurklaagje tussen bladsteel en twijg, dat de verbinding tussen die twee verbreekt. Het blad krijgt dus geen nieuwe aanvoer meer van voedingsstoffen en de nog aanwezige bladgroen korrels sterven langzaam af. Dicht bij de nerven blijft het blad nog het langst groen, omdat daar altijd nog wat voedselresten zijn achtergebleven. De prachtige gele, rode en purperen tinten die we nu zien waren altijd al in het blad aanwezig, maar werden overheerst door groen, en worden nu pas zichtbaar door het ontbreken hiervan.Wie nog een staartje van de herfst wil meemaken en nog even van de herfstverschijnselen wil genieten kan ik aanraden om deze dagen het Kralingse bos, het Staelduinse bos of landgoed Mildenburg te bezoeken. Ook in het Reyerpark zijn prachtige bladverkleuringen te bewonderen dankzij het grote assortiment bomen dat daar staat.
