Avondexcursie naar de Groene Jonker:
“Een rustige lente avond vol dynamiek”
Sander D. Elzerman
Foto Aad de Boer: Tureluur met kleurring
Als je langere tijd in een gebied verblijft dan gaan je bepaalde dingen opvallen. Lokale bewegingen, de dynamiek in een gebied en interactie tussen verschillende vogels vallen dan pas goed op. We zijn met de Natuurvereniging op bezoek in de Groene Jonker. Dit plasdras gebied nabij het dorpje Nieuwkoop bestaat in de huidige vorm sinds 2008. Voor die tijd waren het gewoon weilanden waar koeien graasden. Nu is het een belangrijk foerageergebied voor broedvogels uit de Nieuwkoopse Plassen, zoals Purperreiger en Zwarte Stern. Van de laatstgenoemde Rode Lijst-soort zien we dan ook een tiental exemplaren foerageren in het gebied.
Het is een mooie zomerse avond op de eerste dag van juni. De meeste vogels zitten midden in het broedseizoen. Vooral de zomergasten uit Afrika zijn nog druk bezig. We horen bijvoorbeeld enkele Kleine Karekieten en Snorren luidkeels zingen. Eén van de Snorren laat zich zelfs uitgebreid bewonderen. En dat zie je niet zo vaak, want meestal zitten ze verscholen tussen het riet. Voor enkele soorten zit het broedseizoen er daarentegen al weer op. Diverse familiegroepen Grauwe en Grote Canadese Ganzen zwemmen rond op de plas. Bij de Wilde Eenden zijn het daarentegen alleen de vrouwtjes die zich bezighouden met opvoeding van hun jongen. In het water stapten ook diverse jonge Lepelaars, te herkennen aan hun zwarte vleugelpunten, rond. De pas uitgevlogen Spreeuwen verzamelen zich gedurende de avond in grote groepen om gezamenlijk te gaan slapen in het riet. Deze grote hoeveelheid onervaren vogels heeft een grote aantrekkingskracht op roofvogels. Een Bruine Kiekendief zweeft laag boven de rietvelden en graspollen, maar wordt al snel weggejaagd door de Kokmeeuwen uit de lokale broedkolonie. De rust keert terug. Even later weer paniek in de tent! Nu is het serieus. We zien eerst niets, totdat we een Havik met een prooi zien wegvliegen. Waarschijnlijk een jong van een Kievit of Kokmeeuw.
We lopen verder en zien dat niet iedereen dit jaar aan het broedseizoen deelneemt. Een mannetje Smient, dat rond deze tijd eigenlijk in Scandinavië of Rusland hoort te zitten, hangt nu nog rond in de Groene Jonker. De Groenpootruiter, die druk in het slik loopt te prikken, is mogelijk nog op doortocht naar het Hoge Noorden. Enkele andere steltlopers die we tegenkomen zijn Tureluurs, Kieviten, Bontbek- en Kleine Plevieren.
Het zonnetje zakt langzaam, maar dat betekent niet dat het rustiger wordt in het gebied. De moerasvogels komen dan juist tot leven. Her en der begint een Waterral als een speenvarken te roepen, terwijl een Roerdomp het donkere ‘gehoemp’ laat horen. Vanaf het oostelijke deel van het gebied willen we de grote plas over kijken, wanneer we plotseling een Porseleinhoen zien wegschieten. We zien eigenlijk niets meer dan zijn/haar kont, maar we zijn hier al zeer content mee. Het valt namelijk niet mee om een glimp op te vangen van deze soort. Dit kleine ralletje leeft verborgen in rietmoerassen en is vooral ’s nachts actief.
Ondertussen vallen groepjes Grutto’s en Wulpen binnen in het gebied. Deze steltlopers gaan hier de nacht doorbrengen. Ze slapen staand in het water of op een eiland, zodat ze veilig zijn voor landroofdieren. De groep jonge Spreeuwen is inmiddels gegroeid tot enkele tientallen exemplaren. Plotseling is er weer grote paniek. De Havik komt nog even voor het donker wordt een maaltje halen voor zijn jongen. Hij duikt naar de Spreeuwen, maar die vormen een ondoorzichtelijke wolk die allerlei vormen aanneemt. Vele Spreeuwen weten hem door deze tactiek te ontwijken, totdat de Havik uiteindelijk toch een slachtoffer weet te pakken. Terwijl we teruglopen naar de auto’s zien we de Havik passeren met de Spreeuw in zijn poten. Zijn jongen zullen vanavond in ieder geval geen honger meer leiden… Zo valt er zelfs op een rustige lente avond genoeg te beleven. Het is alsof je rondloopt in een natuurdocumentaire. Puur genieten!
