Ik weet nog dat sla lekker was!
Riet van de Water
Paardenbloem met hommel
Wat zullen we eten?
Wie kan dat nog weten,
Varkensvlees met hormonen
Kippenbout met stress,
Dat alles is heel gewoon en
Iedereen vindt het best.
Het rundvlees met BSE besmet,
Veel van ons voedsel is pet
Dan maar sla, uit de kas ..
Voor de tweede wereldoorlog was het heel gewoon dat mensen het blad van paardenbloemen gingen plukken om daarvan een salade op tafel te zetten. Dit blad smaakt een beetje bitter, maar dat maakt het juist zo bijzonder.
Het blijkt dat planten, die het meeste nut hebben voor mensen, in overvloed door de natuur worden geleverd. Sterker nog, dat de planten die gebonden zijn aan een bepaalde streek ook heilzaam zijn voor de mensen uit die streek.
Zoals voor onze omgeving zuring, brandnetel, vlier, moerasspirea en de paardenbloem daarvan goede voorbeelden zijn. De plant bevat 14.000 internationale eenheden per 100 gram vitamine A. Even tussendoor, een tekort aan vitamine A betekent vatbaar zijn voor infecties, droge huid, ontstoken tandvlees en geen fel licht kunnen verdragen en ook nog moeheid. Maar de paardensla bevat ook nog een behoorlijke hoeveelheid vitamine C, calcium, chloor, zwavel, silicium en kiezelzuur (en dat hebben we allemaal nodig) en voor diegenen die begrijpen waar ik het over heb: het basen overschot bedraagt 18, wat zeer gunstig is.
Omdat de blaadjes toch enigszins bitter smaken is het aan te raden vooral jong blad te plukken en het te mengen met verse kruiden, zoals bieslook, kleine uitjes, zuur, tomaat en olijfolie. Als de plant nog niet bloeit zijn de blaadjes op zijn best. De paardenbloem of Taraxacum is een composiet d.w.z. het bloemhoofdje bestaat uit vele aparte z.g. lintbloempjes. Dit is duidelijk te zien als de bloempjes zaad vormen. Op een stengel zitten dan zeer veel zaadpluisjes, één voor elk bloempje. De plant bevat veel melksap (breek de stengel of het blad maar doormidden) en heeft een forse penwortel. Van deze wortel maakt men, nadat hij is geroosterd, een soort koffie, die te koop is in de reformzaak. Vaak gebruikt men daar ook de wortel van de wilde cichorei voor. Deze koffie is, in tegenstelling tot de “normale” koffie, zeer gezond. De smaak is even wennen.
De bladeren hebben gezaagde randen, die met wat fantasie, iets gemeen hebben met de hoekige kaak van een leeuw, vol dreigende tanden. Hieraan dankt de plant waarschijnlijk zijn Engelse naam dande-lion oftewel leeuwentand. Er bestaat een zeer grote vormenrijkdom en dit komt o.a. door de bijzondere manier van voortplanten. De normale manier van voortplanten met stuifmeel en bevruchten is bij de inheemse paardenbloem hoge uitzondering. De meeste paardenbloemen (en ook b.v. havikskruid) hebben vruchtzetting zonder bevruchting, een soort klonen dus. Dit is vreemd, want de bloemen worden zeer uitbundig bezocht door o.a. hommels, honingbijen en zweefvliegen. Er is dan ook wel veel nectar afscheiding, maar niet veel of helemaal geen stuifmeel.
De plant wordt gekloond naar moeders kant. Maar soms is er wel bevruchting en ontstaat er een nieuwe variant met een vader en een moeder met de bijbehorende eigenschappen en deze nieuwe variant wordt dan weer vrolijk gekloond. Zo ontstaan er diverse ondersoorten. Het gekke is dat deze manier van voortplanten afhankelijk is van de streek waar de paardenbloemen groeien.
Langzaamaan gaat het voorjaar weer komen en gaan de paardenbloemen hun nieuwe blaadjes vormen. Probeer er eens gebruik van te maken, maar pluk ze nooit op plaatsen waar honden lopen of waar eventueel gespoten wordt. Het beste is ze uit een tuin te halen, want overal waar maar een klein stukje aarde beschikbaar is zal de paardenbloem proberen te overleven.
