Op allerlei onverwachte plaatsen zien en ruiken we de bloeiende vlierstruiken.
Meestal zijn ze niet aangeplant maar is het zaad verspreid door een vogel. Met name spreeuwen en lijsters zijn namelijk verzot op de vlierbessen. Vandaar dat op de gekste plaatsen een vlierstruik staan te bloeien.
Ik maak een foto van zo’n bloeiende vlier bij het trapveldje voor de oude bibliotheek van Bolnes.

Naast ” Gewone” algemeen voorkomende vlier (Sambuscus nigra), te zien van het Middellandse zeegebied tot in Scandinavië , kunnen we in ons land nog twee soorten aantreffen. De Tros of Bergvlier (Sambuscus racemosa)groeit op zand en veengronden en niet in het Deltagebied en de Kruidvlier (Sambuscus ebulus). De Kruidvlier sterft in de winter bovengronds af waarna hij in het voorjaar weer uitloopt. Als sierstruik kennen we ook nog de Peterselievlier (Sambuscus nigra var Laciniata) met zijn geveerde bladeren, het is een oude cultuurvorm van de Gewone vlier.

Bomen hadden vroeger een vaak een heel bijzondere rol in de samenleving. Er werd recht gesproken, vergaderd, gefeest en gehangen. Er werden magische krachten aan toegeschreven. Zo’n boom is de vlier. Al eeuwenlang is ze als heilige struikboom vereerd. Ze zou de woonplaats zijn van Vrouw Holle, de Witte Vrouwe, die haar bescherming en bovennatuurlijke krachten verleende. Begin februari als de vlier haar purper getinte jonge blad begint te vertonen wordt er ter ere van de Witte Vrouw Holle al sinds oude tijden een groot feest gevierd. Heden ten dage bestaat dit feest nog, het staat zelfs op de katholieke kalender! Twee februari Maria Lichtmis. Om het Christendom gemakkelijker ingang te doen vinden werden oude gebruiken en feestdagen overgenomen.

De vlier bleef een zeer gewaardeerde boom. Een bijzonder nuttige boom ook. Bloesem, bessen en bladeren alles werd gebruikt. Het verse jonge blad en fijngewreven schors zijn eeuwenlang befaamd geweest tegen reumatiek. Vlierbloesemthee is een huismiddeltje tegen verkoudheid en griep want je moet er goed van zweten. Uit mijn jeugd herinner ik mij de vlierbloesemlimonade die mijn moeder maakte. En onlangs kreeg ik een potje vlierbessenjam en een potje vlierbessensap welke veel vitamine C bevat. Hierbij een eenvoudig recept om zelf te proberen: Gefrituurde vlierbloesem. Houd de vlierbloesem bij het steeltje en doop hem in het beslag tot alle bloempjes bedekt zijn. Gebruik hiervoor gewoon pannenkoeken beslag. Frituur de bloesem in heet vet of olie tot hij goudgeel is. Uitlaten lekken en het steeltje verwijderen. Heet serveren met suiker bestrooid.

Omdat vlieren zo nuttig zijn werden ze zo vereerd, dat als een vlierboom moest verdwijnen dan werden de nodige verontschuldigingen tegen de boom werd gemompeld alvorens er de bijl in te zetten. Want je moest het onheil niet op je afroepen en ook Vrouw Holle niet tegen je in het harnas jagen. En hier schuilt een probleem; want ik zie het de kraanmachinist nog niet doen die de vlier op de foto zal moeten opruimen, want op de plek van de vlier komt binnenkort een toegangsweg naar de nieuwe woonwijk.