Sinds
april vliegt de Gehakkelde Aurelia weer. De vlinders hebben vlakbij de grond overwinterd, bijvoorbeeld aan
de onderkant van boomwortels, in een holle boom, tussen takkenbossen, stapels
hout of afgevallen bladeren. Ze voeden zich onder andere met nectar van
sleedoorn en bloeiende wilgen, later in het seizoen komen daar soorten als
akkerdistel, braam en koninginnenkruid bij.
De gehakkelde aurelia is nu een algemene standvlinder. Dat is niet altijd zo
geweest.
In Nederland wisselde het verspreidingsgebied de afgelopen eeuw nogal: waarschijnlijk is de gehakkelde aurelia de dagvlinder met de grootste veranderingen in het voorkomen.
In
de 19e en het begin van de 20e was het een vrij algemene
vlinder die in alle provincies voorkwam. In de periode daarna nam de
verspreiding af. Omstreeks 1925 was de soort zeldzaam en ontbrak in de drie
noordelijke provincies.
De gelijkenis met de afname van lokale
bierbrouwerijen valt op, daarmee verdween ook een grote aantal plaatselijke
hopkwekerijen. Hop was een belangrijke waardplant van de rups.
Uit proeven blijkt dat de rups geleidelijk aan een smaakverandering heeft
ondergaan en nu de voorkeur geeft aan brandnetels. Door de (overmatige) toevoer
van stikstof en fosfaten nemen de
brandnetels in de loop van de 20e eeuw toe.
Na
1925 volgde een periode van uitbreiding die tot circa 1955 duurde, waarna het
verspreidingsgebied opnieuw kleiner werd. In de jaren zestig was de gehakkelde
aurelia een zeldzame vlinder die uitsluitend in Limburg en Noord-Brabant
leefde. In de jaren zeventig volgde een korte periode van uitbreiding, maar al
halverwege het decennium verdween de soort wederom uit de noordelijke delen van
het land en vloog alleen nog ten zuiden van de grote rivieren. Daarna werd het
verspreidingsgebied weer groter, wat nog steeds door gaat.
Op dit moment is het verspreidingsgebied het grootst en vliegt de vlinder ook
in de duinen, de noordelijke provincies en bijna alle Waddeneilanden. De
oorzaken van deze schommelingen zijn grotendeels onbekend. De recente toename
heeft mogelijk te maken met het warmere klimaat.
Uit het Landelijk Meetnet Vlinders blijkt dat de gehakkelde aurelia een matige toename vertoont. Tussen 1990 en 1997 zijn de aantallen op de zandgronden wat teruggelopen, maar inmiddels nemen ze ook daar weer toe.
Bron: Vlinderstichting en Chris Thomas in het boek ‘Erfgenamen van de aarde’.
