Koraal

Koraal is een diergroep waarvan de grenzen niet duidelijk zijn:
Wat is nou wel koraal en wat niet?

Ruud Versijde

In ons land komt welgeteld 1 soort voor, een zogenaamd lederkoraal, de dodemansduim.
Dit zachte koraal is hier in de Oosterschelde vrij zeldzaam en de weinige exemplaren die er zijn, zijn nogal miezerig uitgevallen, meestal niet meer dan ‘ inderdaad’ een duim. Ik heb ze hier dan ook nog niet gezien, wel tijdens mijn tot nu toe meest exotische duik , in Schotland aan de Noordzeezijde. Hier komen ze algemeen voor en de kolonies zijn mooi uitgegroeid en lijken meer op complete handen. Ze zijn er in het wit en oranje.

Dodemansduim bestaat uit een kolonie poliepjes van zo’n 7mm groot , elk met 8 tentakeltjes waarmee ze plankton uit het water vangen. Vandaar dat ze alleen in stromend water staan, daar komt meer plankton langs dan in stilstaand water. De poliepen staan niet altijd uit, zodra er maar één gestoord wordt trekken allen zich terug en krijgt de kolonie een veel gladder uiterlijk. In de winter is de voortplanting, na de bevruchting (middels zaadcellen die in de stroming worden los gelaten en hopelijk bij een andere kolonie terecht komen), ontstaan er vrij zwemmende larven die zich door de stroming mee laten voeren en na enkele dagen of weken zich vast hechten aan hard substraat, meestal rotsen maar wrakken of de poten van boorplatforms zijn ook geschikt. Met wat geluk kan er zo weer een nieuwe kolonie uitgroeien.

Het meest bekend zijn de koralen die hele riffen kunnen vormen in ondiepe, glasheldere tropische en subtropische zeeën. Hier groeien vele soorten in diverse bizarre vormen en kleuren op en over elkaar, bewoond door o.a. vissen met tekeningen en kleuren die pijn aan je ogen doen. Er zijn duikers en snorkelaars die mij meedelen, nee, bevelen: “daar moet jij ook eens gaan heengaan” (Ja, dat ‘moet’ . Nou, ik dacht het niet. Ik krijg al hoofdpijn van die leipe kleuren in de Keukenhof. En zoveel soorten die ik niet ken en niets van weet, dat wordt op z’n minst een depressie).

Veel minder bekend is dat er ook koraalriffen voorkomen in koud water. Voor de kust van Noorwegen liggen banken met afmetingen tot 120x140m en 25m dik. De diepte waarop deze in 1982 gevonden riffen gevonden zijn varieert van 250 tot 350 meter. Kleinere banken zijn ook ondieper te vinden, maar omdat de soorten van deze koudwaterkoraalriffen nogal lichtschuw zijn komen ze niet vlak onder het wateroppervlak voor. Het ondiepst liggende rif bevindt zich in het Trondheimfjord, waar het water minder helder dus donkerder is dankzij sediment dat door diverse rivieren wordt aangevoerd. Hier zijn enkele soorten al op 30 tot 40 meter diepte te vinden.

Hetzelfde effect zie je in de Middellandse zee. Daar komen geen koraalriffen voor maar groeien (nou ja “groeien” 2 tot 8mm per jaar) grote vrijstaande kolonies gorgonen, prachtige waaiers in wit, geel of rood tot 70 cm diameter. In het super heldere water van Mallorca staan ze vanaf een diepte van 60 a 70 meter, terwijl langs de Costa Brava de meest ondiepe groeiplaatsen al op 10 tot 15 meter zijn te vinden, weliswaar op beschaduwde plaatsen , onder overhangende rotsen bijvoorbeeld. Overigens begrijp je wel dat het bekende bloedkoraal, één van de Middellandse zeesoorten met zo’n verpletterend langzame groei, door de roofbouw die er op is gepleegd nu zeldzaam is geworden. Enkele decennia geleden werden er nog kolonies van 1m diameter en een gewicht van 30 kg opgevist, reken maar uit hoe lang die er over hebben gedaan om zulke afmetingen te krijgen.