Vogelen in de winter

Aart van Dragt

Met de wisseling van de seizoenen wijzigt er veel. Nauwelijks is de winter begonnen of ik verander van algemeen natuurliefhebber in een vogelaar. Natuurlijk heb ik niet van de ene dag op de andere de kennis van een ervaren vogelaar maar dat is ook niet perse nodig. Want in de winter zijn de vogels groter. Voor de komst van de winter is al dat kleine insectenetende kleine grut vertrokken naar Afrika. In plaats daarvan komen grotere vogels uit het hoge noorden hier de winter door brengen. Dat grote vogels beter tegen de kou kunnen heeft te maken met hun energie balans. Een kleinere vogel moet om op gewicht te blijven dagelijks een hoger percentage van zijn lichaamsgewicht aan eten zien te vinden dan een grote vogel. Dat geldt overigens ook voor mensen. Niet voor niets hoor je dikke mensen klagen dat ze van een beetje eten al dik worden. Maar dit terzijde.

Op de laatste zaterdag van november besluit ik vogels te gaan kijken op Schouwen Duiveland.
Als ik de Hellegatsplaten passeer en de zon zich boven de ochtendnevel verheft zie ik dat er nog weinig ganzen zijn. De kou heeft ze nog niet uit noordelijker streken verdreven. Maar aan de hogere buitentemperatuur heeft voor een vogelaar ook voordelen. Je staat niet zo te kleumen met een kijker in je handen.

Al spoedig passeer ik de prachtige oude stad Zierikzee en rij via de N57 richting Haamstede. Grote borden en bulldozers attenderen mij op dat hier nog steeds gewerkt wordt aan de uitbreiding van Plan Tureluur. Plan Tureluur wil de vogelwereld compenseren voor de afname de schorren in de Oosterschelde. Links en rechts van de weg zie ik dat al grote stukken landbouwgebied zijn herschapen in natte natuurgebieden. Het lijken op het eerste gezicht wel plassengebieden te worden. Maar het laagje water is vaak slechts centimeters diep. Op de resterende graslanden grazen groepen ganzen. Ik besluit bij de Herenkeet linksaf te slaan en bij de Flaauwers en Wevers inlaag te gaan kijken. Deze inlagen zijn brakwatermoerassen, ooit ontstaan omdat de Scheldedijk niet vertrouwd werd en er achter de dijk een nieuwe dijk werd gelegd. Hiervoor werd grond gebruikt dat tussen dijken lag. In het diepere water zwemmen vooral veel kuifeenden. Aan de andere zijde van de weg zie ik de eerste van 3 kleine zilverreigers van die dag. Tot mijn verbazing maait er nog een lepelaar met zijn snavel door het water. Die moest toch al warmere streken hebben opgezocht?

Om van die verbazing bij te komen wip ik voor een kop koffie en het uitzicht over de Oosterschelde even aan bij cafe restaurant de Herenkeet. Aldus bijgetankt besluit ik de N57 ter plaatse over te steken en aan de overzijde op het terrein van de voormalige boerderij Plunje mijn geluk te beproeven. Hier dicht bij de weg grote aantallen brandganzen. Deze prachtig getekende zwart witte gans is mijn favoriet. Deze in de toendra geboren ganzen zijn helemaal niet schuw, ik kan ze vanuit de auto goed observeren. Een twintigtal kluten zit op een eilandje te dutten terwijl wulpen en tureluurs naarstig in de modder zitten te prikken. Met het raampje open zit ik van alle verschillende vogelgeluiden te genieten. Als ik onderweg ben naar het gebied rond de Plompetoren, zie ik een blauw roodbruine schicht over een sloot schieten. Zittend op een rietstengel laat de ijsvogel zich goed bekijken. Bij Burgsluis ligt een plas waar alle ganzen uit de omgeving vandaag hun bad nemen. De grauwe ganzen vliegen af en aan. Onder toezicht van 6 pikzwarte rotganzen dollen ze in het water. Daarbij liggen ze zelfs op hun rug met de pootjes omhoog te spartelen. Een grote groep smienten ontvlucht alle drukte.

Tot besluit van de dag ga ik naar het duingebied op de kop van Schouwen. Na mijn auto bij de roodwitte vuurtoren van Nieuw Haamstede gezet te hebben maak ik een wandeling door de ter plaatse hele hoge duinen die in de broedtijd niet toegankelijk zijn. Als ik terug wandel over het strand zie ik boven de zee de zon langzaam in de dichter wordende nevel verdwijnen. Langs de vloedlijn rennen een paar bonte strandlopertjes driftig pikkend voor mij uit. Via de Brouwersdam spoed ik mij huiswaarts om een uitgebreid verslag van mijn dagje vogelen te doen