Een komen en gaan van vleermuizen in de herfst
Sander Elzerman
-
Foto Sander Elzerman: Laatvlieger
- Het is ’s avonds druk in de straten van Ridderkerk. Vooral op plekken waar weinig straatverlichting is of in de luwte van bomen en struiken. Als zwarte schimmen vliegen ze snel voorbij. Met onverwachte bewegingen draaien en keren ze in een fractie van een seconde… Nee, dit is niet een inleiding voor een spannend verhaal. Het is juist een fascinerend schouwspel dat overal in Ridderkerk kan worden waargenomen. Wie nu in de schemering (of later) naar buiten gaat kan zomaar een vleermuis tegen komen.
Herfsttijd = baltstijd
De meeste meldingen van vleermuizen krijgen we als Natuurvereniging te horen tijdens de mooie zomeravonden. Veel mensen blijven dan vaak nog lang buiten op het terras zitten. Dat maakt de kans groter dat u een vleermuis ziet. In de herfst zijn echter de meeste vleermuizen te zien. Naast de Gewone Dwergvleermuis en zijn grotere neefje de Laatvlieger, die jaarrond in onze omgeving voorkomen, is ook de Ruige Dwergvleermuis uit Oost-Europa gearriveerd. Ze hebben net als sommige vogelsoorten een trekstrategie ontwikkeld. De winter brengen ze door in ons land en de zomer in Noord- en Oost-Europa. Daarbij vliegen ze enkele duizenden kilometers. Vorig jaar was bij het opvangcentrum Vogelklas Karel Schot een verzwakte Ruige Dwergvleermuis binnengebracht die een wetenschappelijke ring droeg uit Rusland!
Kwetsbare verblijfplaatsen Gedurende het voorjaar hebben de vrouwtjes hun jongen groot gebracht in de kraamkolonies. Hier zitten de moeders, tantes, zussen en oma’s bij elkaar om de jongen te voeden en warm te houden. Deze kraamkolonies zitten vaak in gebouwen. Uit onderzoek van de gemeente blijkt dat zich op verschillende plekken in Ridderkerk dergelijke verblijfplaatsen bevinden. De Gewone Dwergvleermuis is de meest algemene soort in de gemeente. Deze vleermuis heeft een voorkeur voor spouwmuren en andere nauwe ruimtes. Door hun verborgen levenswijze weten bewoners soms niet dat er vleermuizen in hun woning zitten. Je hebt er over het algemeen ook weinig last van. Dit maakt ze kwetsbaar voor renovaties en sloopwerkzaamheden. Daarom is het goed dat de gemeente de verblijfplaatsen in beeld brengt. Hierdoor kunnen bij werkzaamheden tijdig maatregelen getroffen worden.
Inmiddels moeten de jonge vleermuizen hun eigen voedsel vangen en zijn de kraamkolonies verlaten. De hormonen gieren door het lichaam. De mannetjes vleermuizen proberen met ultrasone geluiden indruk te maken op de vrouwtjes. Elke soort maakt een andere geluid op een andere toonhoogte. U kunt het vergelijken met een soort vogelzang. Voor de meeste mensen is dit geluid niet meer hoorbaar, maar kinderen kunnen dit nog wel.
Mocht u de hond uitlaten, een rondje gaan hardlopen of zomaar een avondwandeling maken dan is de kans groot dat u een vleermuis ziet. Blijf dan eens een keer rustig stilstaan bij een jagende vleermuis. U zult zich verbazen hoe wendbaar dit vliegende diertje is.
