Het experiment met de Japanse notenboom
Aart van Dragt
Ook in de winter valt de gegroefde stam van de Gingko (Ginkgo biloba L.) in het schitterde park op. Zelfs in de strenge kou voelt de stam door zijn dikke isolerende kurklaag warm aan. Een oude Ginkgo maakt een soort luchtwortels en die noemen ze in Japan naar hun vorm
“Tchi-tchi”. Dat betekent moederborst. Als vrouwen geen kinderen kunnen krijgen hangen ze een afbeelding van een tchi-tchi op in een tempel. Hierdoor hopen ze sneller zwanger te worden.
In tegenstelling tot zijn volksnaam is de boom van oorsprong uit China. Ook daar is de Gingko een heilige boom. Mao Tse Toeng dronk elke dag een aftreksel van Gingko bladeren omdat hij dacht dat dit hem jong hield. Wie eens in een drogisterij rondkijkt ziet dat er verschillende middelen tegen ouderdoms kwalen gebaseerd zijn op Gingko bladeren.
De vorm van het half gespleten blad en de waaiervormige nervatuur is zeer ongewoon. Wie goed kijkt ziet naaldjes tussen het bladgroen. De Ginkgo zou een overgangsvorm tussen een naaldboom en een loofboom zijn. De Gingko’s komen al 270 miljoen jaar op de aarde voor. En is daarmee de oudste levende boomsoort op aarde. Ze waren verspreid over grote delen van de aarde in een grote variëteit aan soorten. Hiervan is alleen de Gingko biloba over gebleven. In 1691 vond Engelbert Keampfer het eerste exemplaar in Japan. De boom wordt wel een levend fossiel genoemd. De eerste geïmporteerde Gingko’s kwamen in 1730 in Europa aan. Een ervan zou in de Hortus Botanicus van de Rijks Universiteit van Utrecht terecht zijn gekomen. Later zijn er nog drie geplant. Helaas bloeien de vrouwelijke bomen in Utrecht na de mannelijke bomen. Een probleem dat zich in heel Europa voordoet. Hierdoor dragen de vrouwelijke bomen geen vruchtbare zaden.
Gingko’s zijn goed bestand zijn tegen luchtvervuiling en worden daarom ook regelmatig aangeplant in stedelijk gebied. Maar bijna uitsluitend mannelijke exemplaren. De reden is, al zijn ze niet bevrucht, toch produceert een vrouwelijke boom jaarlijks een zeer groot aantal vruchten die naar ranzige boter stinken. Niet bij ons, maar in Japan en China worden vrouwelijke bomen zeer gewaardeerd. Juist om die zelfde vruchten. Want de zaden worden als een delicatesse beschouwd en ze bevorderen ook nog de gezondheid.
In het Donckse Bos staan meerdere Gingko’s. In de herfst valt de schitterende gele bladverkleuring op. Dan straalt de boom als een reusachtige gouden vlam in het bos. En wie goed oplet valt het misschien op dat de Ginkgo zich op een plek spontaan vermeerderd heeft. Dat moet voor Europa heel bijzonder zijn.
Voor een bezoek aan het park van Het Huys ten Donck heeft u een wandelkaart nodig:
Zo komt u aan een wandelkaart voor het Donckse Bos.
